कृष्ण जिसी/ बेनी, साउन-२१, पृथ्वीका अद्भुत र पवित्र स्थलहरूमा केही यस्ता पनि छन्, जुन इतिहासको गर्भमा लुकेका छन् जुन धार्मिक, सांस्कृतिक र प्राकृतिक महत्व बोकेका छन्, तर प्रवर्द्धनको कमीले ओझेलमा छन्। यस्तैमध्ये एक हो म्याग्दीको बेनी नगरपालिका–५ मा अवस्थित पुलाश्रम, स्थानीय भाषामा यस ठाउँलाई ‘पछै’ भनेर चिनिन्छ।
हिन्दू धर्मग्रन्थ श्रीमद्भागवत महापुराण र रामायणमा पुलहाश्रमको नाम उल्लेख गरिएको पाइन्छ। यहाँ पुलस्त्य र पुलह ऋषिले तपस्या गरेको, र यिनकै वंशमा राक्षसराज रावणको जन्म यतै भएको मानिन्छ। यही ऐतिहासिक तथ्यले यो स्थानलाई धार्मिक पर्यटकका लागि आकर्षणको केन्द्र बनाउने आधार तयार गरेको छ।
पौलत्स्य क्षेत्र विकास कोषका उपाध्यक्ष तेजप्रकाश बानियाका अनुसार, पुलाश्रममा भएको होमकुण्ड, हवन गरिएको चरु र रावणको नाभी गाडिएको भनिएको स्थल आज पनि त्यहीँ छ। यिनै धार्मिक प्रमाणहरूले यो क्षेत्रको ऐतिहासिकताको पुष्टि गर्छ।
बेनी–जोमसोम सडकमार्ग हुँदै वर्षमा सात लाखभन्दा बढी श्रद्धालु र पर्यटकहरू मुक्तिनाथ तर्फ ओहोरदोहोर गर्छन्। तर बेनीदेखि मात्र नौ किलोमिटर टाढा रहेको पुलाश्रमको नाम धेरैलाई थाहा छैन। सडकको अभाव र प्रवर्द्धनको कमीका कारण यो क्षेत्र सधैं सुनसानजस्तै रहन्छ।
सवारी सुविधा नहुँदा धेरै भक्तजन पुलाचौर वा तिनमानेमै फर्किन बाध्य छन्। पैदल यात्रा गर्नेलाई दुई घण्टा लाग्ने, भने सवारी हुने भए केही मिनेटमै पुग्न सकिने यो ठाउँमा स्तरीय पदमार्ग र सडक अभाव नै प्रमुख बाधा बनेको छ।
बेनी नगरपालिकाले पर्यटन मन्त्रालयसँगको साझेदारीमा एक करोड ७६ लाखमा ठेक्का मार्फत पुलाश्रम क्षेत्रलाई व्यवस्थित गर्न रावण पार्क निर्माणको अन्तिम चरणमा पुगेको छ। चार रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिएको पार्कमा ऋषिमुनि मन्दिर, हवन कुण्ड, रावणको नाभी गाडिएको भनिने स्थानलाई यथावत् संरक्षण गरी रावणको मूर्तिसहित बगैँचा, विश्रामस्थल, घेरबार र जमिन संरक्षणलगायत पूर्वाधार निर्माण भएको छ ।
समुद्री सतहबाट १७०० मिटरको उचाइमा अवस्थित पुलाश्रमबाट अन्नपूर्ण र धौलागिरी हिमालको मनोरम दृश्य, म्याग्दी, पर्वत र बागलुङका गाउँहरू, नागबेली परेर बगेको कालीगण्डकी र म्याग्दी नदी नियाल्न सकिन्छ। नजिकै बस्ती नभएको शान्त वातावरण, हरियाली जंगल र चिसो बतास सबैकुराले यो स्थानलाई अध्यात्म र शान्तिको संगमस्थल बनाएको छ।
बेनी नगरपालिकाले पुलाश्रम, ढोलथान, जगन्नाथ र गलेश्वरलाई जोडेर धार्मिक कोरिडोरको अवधारणा अघि सारेको छ। नगर प्रमुख सुरत केसीका अनुसार, गण्डकी प्रदेश सरकारमार्फत गलेश्वर–पुलाश्रम सडक स्तरोन्नति सुरु भइसकेको छ। भविष्यमा यस क्षेत्रलाई दक्षिण भारत र श्रीलङ्काका धार्मिक पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्ने लक्ष्य लिएको छ।
पुलाश्रमको भौगोलिक सौन्दर्य, पौराणिक इतिहास र धार्मिक महत्त्वले यो स्थानलाई राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय तीर्थ तथा पर्यटकीय गन्तव्य बनाउन सकिने स्पष्ट सम्भावना देखिन्छ। आज यो क्षेत्र प्रचारप्रसार, पूर्वाधार र पहुँचको पर्खाइमा छ। पत्रकार सन्तोष गौतमको सहयोगमा
